Rimburg is een dorp in de gemeente Landgraaf en grenst enerzijds aan Kerkrade (Eygelshoven) en anderzijds aan buurgemeente Übach Palenberg van de Duitse deelstaat Nord-Rhein Westfalen.  De snelstromende Worm is bij Rimburg grensrivier. Rimburg, dat is het plateau, hellingbossen, diep ingesneden holle wegen, oude boerderijen, de Worm, het kasteel aan Duitse zijde.Aan de bovenzijde van Rimburg, tussen Waubach en Scherpenzeel (DLD) ligt het plateau. Dit wordt gekenmerkt door uitgestrekte akkers. Het plateau is heel vlak. Hiernavolgend zal ik wat Rimburg zo aantrekkelijk maakt afzonderlijk belichten.

Door: Herman Langen

De Watertoren.

De watertoren, gelegen aan de rand van het plateau, is omstreeks 1925-1926 gebouwd in opdracht van het waterleidingbedrijf van de particuliere mijnen Laura en Julia. De toren is 35,70 meter hoog met een waterreservoir van 200 m3. De watertoren is een erkend rijksmonument. Momenteel fungeert de watertoren als uitkijktoren. Aan een zijde is op hoogte een stalen trapconstructie gemonteerd, waardoor de toren nu het beetje het uiterlijk heeft gekregen van een koffiepot, thermoskan of wat men er ook in wil zien. Vanaf de toren heeft men een werkelijk schitterend 360-graden panoramaoverzicht over de gehele omgeving.  

In de buurt ligt ook de Camping De Watertoren, alwaar veel toeristen met hart voor het landelijke een aangenaam verblijf vinden. Nabij de watertoren torenvalk en de buizerd regelmatig te zien.  Geen wonder, want de akkers en velden in de nabije omgeving bieden meer dan genoeg aanbod van prooi.  

Het kapelletje.

In de directe nabijheid van de  watertoren staat een heel mooie kapel, omzoomd door fraaie linden. De kapel is gewijd aan de Heilige Maagd Maria en is gebouwd in 1913, door een zekere heer Cobben uit Merkstein, op de plek waar vroeger een veldkruis stond. In de oorlog 1940-1945 liep de kapel schade op. Gelukkig heeft men na de oorlog de kapel op fraaie wijze gerestaureerd. De kapel wordt ook wel genoemd: Warderkapel.

IVN-home D’r Slieeënberg

Aan de bovenrand van het hellingbos vinden wij het home D’r Slieeënberg van IVN Ubach Over Worms. Officieel adres Steenenbergerweg 8 te Landgraaf.  Vertaald naar het Nederlands heet het home: De Sleedoornberg. En sleedoorns, die staan er volop!

Naast  het home hebben vrijwilligers een biologische vijver gegraven. In deze ondiepe vijver vinden veel amfibieën (salamanders, kikkers, padden) en insecten (libellen) de voor hen gunstige levensvoorwaarden. Vissen horen daar NIET bij. Soms heb je van die mensen die met de beste bedoelingen misschien, goudvissen in de vijver uitzetten. Helaas moeten wij ze er dan weer uitvangen, want vissen eten de larven van de amfibieën op.  In de zomer van 2015 werden de werkers verrast door een nieuwsgierige wezel die even kwam kijken wat wij daar aan het doen waren. (Zie foto). Toch altijd een mooi moment, want daar doe je het toch voor!

Voor meer info over deze IVN-afdeling wil ik graag verwijzen naar: https://www.ivn.nl/afdeling/ubach-over-worms

Groeve Mariental

De groeve Mariental ligt net over de grens in Duitsland, aan de rand van het plateau. De groeve is via toegangspoorten vrij toegankelijk vanaf 2 kanten en wordt doorsneden door een breed pad die beide ingangen met elkaar verbindt. In de groeve is hoofdzakelijk (zilver)zand en kiezel gewonnen.

De winning van grondstoffen in de groeve is een aantal jaren geleden gestaakt. Het gebied wordt teruggegeven aan de natuur. Onderin de groeve liggen enkele poeltjes waarin amfibieën zich goed kunnen voortplanten.  Ik schat in dat ook hagedissen in de groeve een goed onderkomen zullen vinden. De warme zanden en de veel in de groeve aanwezige hopen vuursteen zullen de hagedis genoeg mogelijkheden bieden om in de zon energie bij te tanken. Kleine zoogdieren zullen gemakkelijk  in het zand hun holletje kunnen graven. En de reeds in de buurt aanwezige reeën zullen dankbaar gebruik maken van de aanwezige poeltjes om te kunnen drinken. Ook de vogelwereld zal profiteren van de natuurlijke ontwikkeling in de groeve. De groeve lijkt mij een ideaal jachtgebied voor roofvogels. En hazen, die heb ik al vaker gezien tijdens mijn ontdekkingstochten door de groeve.  In de aanwezige steenhellingen en steenhopen vind je met wat geluk merkwaardige stenen. Begin januari 2016 een versteende zee-egel, van het type echinocorys. En in 2015 vond ook mijn kameraad Rob Bisschops een mooie zee-egel in deze groeve.  Tevens liggen er vuurstenen met zogenaamde Liesegangringen. Dit zijn parallel aan elkaar lopende banden/ringen.

Het gebied is verder rijk aan mossen en korstmossen. Rijkelijk aanwezig is Zandhaarmos.  Dit mos geeft de aanwezige zandheuvels een “rode pruik”. Daarnaast treffen wij aan open rendiermos en bekermos. In de zomer zien wij bloeiend Slangenkruid, Harig Wilgenroosje, Duizend Guldenkruid, Lupine, en Teunisbloem. 

De hellingbossen

Aan de Nederlandse kant worden de hellingbossen doorsneden door fraaie holle wegen. Deze dalen af tot in Rimburg.  Ik noem de Scherpenseeler Molenweg, de Lindegracht, de Hoolgrub en de Kerkveldweg. Op een plek langs de Hoolgrub is een duidelijke zandhelling te zien waar de Rimburgse jeugd veelal zal hebben gespeeld en waarschijnlijk nog zal spelen.  In het Rimburgerbos groeit voornamelijk zomereik, beuk en zoete kers.  Tussen het hellingbos en het lintdorp Rimburg vinden wij een aantal grasweiden en akkers van de boeren. Midden in  het bos ligt een mooie kapel: De St. Jozefkapel. Een aantal banken aan de onderkant van de kapel nodigen uit tot een moment van rust tijdens een wandeling door dit fraaie bosgedeelte. De kapel is rond 1950 gebouwd uit dankbaarheid voor de terugkeer van 21 Rimburgse mannen uit de gevechten tijdens de eerste oorlogsdagen van 1940. De hellingbossen bieden een goed onderkomen aan de aanwezige reeën. Deze vinden vaak hun voedsel op de omringende akkers.

Het lintdorp Rimburg

Rimburg is met recht een lintdorp. De bebouwing strekt zich als een lang lint langs één weg. De oude dorpskern nabij de kerk is beschermd dorpsgezicht. Hier staan een aantal prachtige monumentale panden. Het grootste pand is de zeer fraaie witte “Hoeve de Kruisstraat” , op minder dan 100 meter afstand van de kerk. Maar ook een aantal andere typisch Limburgse carréboerderijen zijn het aanzien meer dan waard.  Bij een carréboerderij wordt een binnenplaats in een vierkant omsloten door woning, stallen en schuren. Op de binnenplaats was vaak de mestvaalt. De kerk is gewijd aan de Heilige Drievuldigheid en is in 1728 ingewijd door de Abt van Rolduc. 

De Rimburgers zijn op cultureel gebied zeer actief. Zo wordt er jaarlijks in juli in de dorpskern een kunstmarkt georganiseerd. Het “Festival de Arts”. Veel bewoners van de oude panden stellen dan hun binnenplaats ter beschikking om daar aangenaam te kunnen verpozen. Het festival wordt opgeluisterd door de plaatselijke harmonie.  In 2008 en in 2014 werd een Romeins evenement georganiseerd. Het  “Spectaculum Romanum”.  Toeschouwers konden zien hoe de Romeinen leefden en ook konden ze getuige zijn van gladiatorengevechten.  Net als Romeinse nederzettingen in onze provincie zoals Mosa Trajectum (Maastricht) en Coriovallum (Heerlen) was Rimburg in de Romeinse tijd erg belangrijk. De brug over de Worm en de Romeinse bewoning aldaar waren schakels in de grote Romeinse heirbaan die van Keulen via het Wormdal naar het aan de kust gelegen Boulogne-Sur-Mer liep. Tegenwoordig ook beter bekend als Via Belgica.

Het deel van de Worm dat langs de lintbebouwing van Rimburg stroomt is nog volledig gekanaliseerd. Het riviertje vormt hier de grens met Nederland en Duitsland.  Verder stroomafwaarts, achter het Naherhohlungsgebiet Ubach Palenberg zijn de Duitsers overgegaan tot het opnieuw laten meanderen van de Worm. Daar ontstaat nu een fraai natuurgebied. 

Langs de Worm vinden wij ook nog een prachtig initiatief van de Rimburgse dorpsgemeenschap. Het Bakkes! In een Limburgs bakhuis worden een aantal keren per jaar vlaaien gebakken die men ter plekke kan nuttigen.  Vaak onder muzikale begeleiding en met een kopje koffie, frisdrank of een pilsje erbij!

Herman Langen