Als afgestudeerd monumentaal vormgever geeft Eygelshovenaar Hub Pasmans, ontwerper, autonoom vormgever, schilder en graficus, vorm aan het kunstwerk ‘de Dirigent’ dat de binnenstad van Kerkrade gaat verfraaien. De plek waar dit kunstwerk van zes meter hoog komt te staan is het grasveld voor de Cube bij het Discovery Museum. Niet een willekeurig gekozen plek, want hier komen heden en verleden (de wind, de zon, het mijnverleden) samen in een harmonisch, muzikaal, creatief en architectonisch bewegend geheel. Dat is wat de initiatiefnemers willen laten zien.

Initiatiefnemers Ad en Leny Maarschalkerweerd uit Kerkrade zochten in 2018 contact met componist Hardy Mertens en vormgever Hub Pasmans. Ad was in zijn werkzame leven conservator muziek en dans bij Schunck in Heerlen en vroeg zich af hoe je de stad met de meeste mijnen en als Klankstad in een werkstuk kunt verbinden met de transitie naar wind- en zonne-energie. Want er is niet veel meer dat verwijst naar de mijnindustrie. Hij en Leny daagden Hub uit om vorm te geven aan deze transitie.

Met die uitdaging ging Hub aan de slag. Als ontwerper en vormgever bij Mosa in Maastricht is hij bekend met het verwerken van opdrachten van een beeld naar een eindproduct. “Toen Ad mij vroeg om iets te maken om die energietransitie en muziek bij elkaar te brengen, ben ik er spontaan aan begonnen. Het idee ontstond om energie te brengen in de bewegingen van de dirigent om zijn orkest muziek te laten spelen. Ik heb gezocht naar een juiste vorm om de dirigeerstok goed te kunnen laten zien, met Kerkrade als Klankstad en de link naar de mijnen die hier vroeger stonden.”

Idee
Hieruit kwam het idee naar voren van een windzeil, waarin de baton van de dirigent als de dirigeerstok zichtbaar is en de schaal die de zonne-energie opvangt. Ook kwam hij op het idee om het geheel te laten draaien. Daarom zit er een motor onder het fundament. Draait de wind, dan draait de baton mee en de schaal draait mee met de richting van de zon.

Op het Discovery Centre worden sensoren geplaatst die de zonne-intensiteit en de windrichting en sterkte meten. Zij sturen de motor aan die ervoor zorgt dat het kunstwerk heel langzaam de bewegingen daarvan volgt. Het geeft een heel wisselend beeld. Hardy Mertens componeert de muziek die past bij de intensiteit van de energie. Blaasmuziek, passend bij de Klankstad. Als iemand in de buurt van het beeld komt zorgen de sensoren ervoor dat muziek hoorbaar wordt die past bij de sterkte van zon en wind.

Cortenstaal
Voor dit burgerinitiatief is op basis van de toezeggingen inmiddels een derde van het benodigde bedrag binnen. Op de fiets werd een rondgang door Kerkrade gemaakt om de juiste plek te vinden, waarna in overleg met de gemeente de plaats werd bepaald. Het kunstwerk zal worden gemaakt van cortenstaal. De roestkleur van dat metaal zal verwijzen naar het mijnverleden, naar de vijf mijnen die vroeger in Kerkrade en Eygelshoven stonden. Het kunstwerk gaat onderdeel uitmaken van de vele kunstwerken die sinds de jaren tachtig door de gemeente Kerkrade zijn aangekocht en waarin het thema muziek vaak terugkomt.

Hub werkte zoals gezegd als vormgever van porselein en tegels bij Mosa. Bij dat werk was het belangrijk om rekening te houden met alle facetten van het productieproces. Hij decoreerde niet zelf maar zorgde ervoor dat alle afdelingen in de fabriek hun werk konden uitvoeren. Zo ging het bij de creatie van dit beeld eigenlijk ook. Maar wie zou het ontwerp kunnen uitvoeren? Hub kwam al zoekend in Helmond terecht bij een bedrijf dat onder andere bronzen beelden maakt en bewegende objecten voor grote pretparken. Zij hebben de kennis in huis om een dergelijk groot project uit te voeren.

Vak en hobby
Kort na zijn opleiding vormden de ramen van de Sint Jozefkerk in Kaalheide zijn eerste opdracht en werken met glas is ook zijn eigenlijke vak. Na enkele kleinere opdrachten en de beglazing van de voormalige absouteruimte van begraafplaats Schifferheide nam hij omwille van een vast inkomen werk aan bij Koninklijke Mosa in Maastricht. “Ik ben nu gepensioneerd, maar mijn vak is ook mijn liefhebberij gebleven. Dit project zit tussen een opdracht en een hobby in. Bij Mosa heb ik 25 jaar vormen en decoraties ontworpen en vooral geleerd om heel gevarieerd te denken. Denken hoe je iets kunt uitdrukken. Ook dit beeld was eerst een idee, een mooi idee, verwijzend naar de mijnen. Moet er muziek bij was ook de vraag. Uiteindelijk heeft ook deze uitdaging een vorm gekregen. Dus reageren op wat wordt gevraagd en inspelen op de gegevens die je hebt.”

Het beeld van ‘de Dirigent’ zoals het bij de Cube moet komen te staan